احضار و جلب متهم از دیدگاه دکتر علی طالع زاری

دکتر علی طالع زاری وکیل پایه یک دادگستری و استادیار دانشگاه ؛در مورد مقوله احضار و جلب ، برای افزایش آگاهی عمومی شهروندان نکات کاربردی داشتند.

نکته اول ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری، که می گویند بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجیح اتهام کسی را به عنوان متهم احضار و جلب نماید. اگر به عنوان متهم احضار شدید بدانید که دلایل کافی در پرونده وجود داشته است و اگر وجود نداشته باشد و متوجه شدید بدون دلیل احضار شدید این حق را دارید که حق خود را علیه بازپرس مطالبه کنید و در اکثر موارد بازپرس به عنوان مطلع احضار می نماید.

نکته بعدی که در ماده 169 قانون آئین دادرسی کیفری پیش بینی شده است می گوید احضار متهم به وسیله ی احضاریه به عمل می آید که احضاریه در دو نسخه تنظیم می شود یک نسخه از آن به متهم ابلاغ می گردد و نسخه دیگر پس از امضاء به مامور ابلاغ مسترد می شود. زمانی که شما را احضار می کنند باید بوسیله احضاریه این کار انجام شود اگر کسی شفاها به شما اعلام کردند که شما احضار شدید مستندی و مدرکی به شما داده نشد جای شک و شبهه وجود دارد.

موضوع بعد ماده 170 قانون فوق می باشئ که می گوید که در احضاریه نام و نام خانوادگی احضار شونده ، تاریخ، ساعت ، محل حضور ، علت احضار و نتیجه عدم حضور قید می شود و به امضای مقام قضایی می رسد.

در تمام موارد علت احضار ذکر نمی شود که تبصره ای هم این ماده دارد؛ جرائمی که به تشخیص مراجع قضائی حیثیت متهم، عفت یا امنیت عمومی اقتضا کند علت احضار ذکر نمی شود. اما متهم می تواند برای اطلاع از علت احضار به دفتر مراجع قضایی مراجعه نماید گاهی نوع و کیفیت اتهام به صورتی می باشد که بازپرس ترجیح می دهد که علت احضار ذکر نگردد.

بحث بعدی ماده ی 171 می باشد که ذکر می کند فاصله ی ابلاغ اوراق احضاریه و زمان حضور نزد بازپرس نباید کمتر از 5 روز باشد. کمتر از 5 روز باشد می توان نرفت.

بحث بعدی ماده ی 175  قانون آئین دادرسی کیفری است که می گوید با استفاده از سامانه های رایانه ای و مخابراتی از قبیل پیام نگار، ارتباط تصویری از راه دور، نمابر و تلفن برای طرح شکایت و دعوا ارجاع پرونده، احضار متهم و امثالهم بلامانع می باشد.

در حال حاضر بحث سامانه ثنا ، ابلاغیه الکترونیکی می باشد اگر بوسیله ی ابلاغ الکترونیک، احضار شوید یا از طریق تلفن از طرف دفتر دادگاه احضار شوید که اطمینان حاصل کردید از دفتر دادگاه می باشد، احضار تلقی می شود.

بحث بعدی ماده 178 می باشد که بیان می کند متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام نماید؛ عذر موجه شامل موارد ذیل می باشد که در ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی کرده است.

الف:رسیدن یا در رسیدن احضاریه

ب:بیماری متهم یا بیماری سخت والدین، همسر یا اولادی که مانع حضور شود.

پ:همسر یا یکی از عقربا تا درجه سوم از طبقه دوم فوت شود.

ت:ابتلاع به حوادث مهم از قبیل بیماری های واگیردار و بروز حوادث قهری مثل سیل، زلزله موجب عدم امکان تردد می شود.

ث:متهم در توقیق و حبس باشد.

و ج : سایر موارد که عرفا به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب می شود به طور مثال عروسی فرزند

و در ماده 179 می گوید متهمی که بدون عذر موجه حضور نیابد و یا عذر موجه را اعلام نکند به دستور بازپرس جلب می شود.

دکتر علی طالع زاری در پاسخ به این سوال که  آیا در تمام موارد حتما متهم را باید احضار کرد نمی توان جلب کرد این پونه پاسخ دادند:

بله می تواند، در مواردی قانون می گوید بدون اینکه متهم را احضار کنید می توانید جلب کنید در چه مواردی می باشد؟

ماده 180 قانون آیین دادرسی کیفری می گوید در موارد ذیل بازپرس می تواند بدون آنکه ابتدا احضاریه فرستاده باشد دستور جلب متهم را صادر نماید.

الف:در مواردی که مجازات قانونی آن صلب حیات، قطع عضو یا حبس ابد باشد.

ب:هرگاه محل اقامت، محل کسب یا شغل متهم معین نباسد و اقدامات بازپرس برای شناسایی وی به نتیجه نرسد.

پ:در مورد جرایم تعزیری درجه 5 به بالاتر در صورتی که از اوضاع ، احوال و قراین موجود بیم تبانی و فرار یا مخفی شدن متهم می رود.

ث:در مورد اشخاصی که جرایم سازمان یافته یا جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی متهم باشد.

مجددا ماده 181 می گوید جلب متهم با وجود برگه جلب به عمل می آید مضمون برگه جلب حاوی مشخصات متهم و علت جلب می باشد پس می بایست توسط بازپرس امضاء و به متهم ابلاغ شود، نکته مهمی که وجود دارد این است که زمانی که جلب می شویم باید با دستبند ما را ببرند؟ خیر ؛ ماده 182 قانون آئین دادرسی کیفری می گوید مامور جلب پس از ابلاغ برگه جلب متهم را دعوت می کند که با او نزد بازپرس حاضر شود چنانچه متهم امتناع کند مامور او را جلب و تحت الحفظ نزد بازپرس حاضر نماید.

و باید دقت کرد در بحث احضار و جلب حتما برابر با قانون رفتار شود چه شاکی و چه متهم باشد باید از حقوق خود آگاه باشید .