میانجی گری کیفری، ساز و کارهای دیرین حل و فصل منازعات
نویسنده:
علی طالع زاری – استادیار گروه حقوق – دانشگاه آزاد واحد گرگان
چکیده
از سه دهه‌ی پیش تاکنون، در پی ناکارآمدی سیستم عدالت کیفری سنتی در حل معمای بزه‌کاری و پس از بن بست رسیدن مکاتب عدالت سزادهی و باز پروانه در مدیریت نظام عدالت کیفری، مفاهیمی مانند ترمیم، احیاء، بازسازی، جبران خسارت، مذاکره، گفت و گو و میانجی‌گری تحت لوای مدل عدالت ترمیمی وارد ادبیات حقوق کیفری گردید. فرایند میانجی‌گری قدیمی‌ترین روش اجرای عدالت ترمیمی است که طی آن، بزه‌دیده و بزه‌کار در فضایی که توسط میانجی اداره می‌شود و در شرایطی که افرادی در جامعه‌ی محلی نیز شاهد و ناظر می‌باشند، با یکدیگر به گفت و گو می‌پردازند. این فرایند که مبتنی بر نوعی سیاست کیفری مشارکتی است، در مبانی عرفی و فقهی کشورمان نیز در قالب نهادهای داوری، حکمیت و اخیراً شورای حل اختلاف قابل رویت است. از این رو تبیین و تشریح فرایند میانجی‌گری و بررسی توابع این فرایند ضروری به نظر می‌رسد.
از سه دهه‌ی پیش تاکنون، در پی ناکارآمدی سیستم عدالت کیفری سنتی در حل معمای بزه‌کاری و پس از بن بست رسیدن مکاتب عدالت سزادهی و باز پروانه در مدیریت نظام عدالت کیفری، مفاهیمی مانند ترمیم، احیاء، بازسازی، جبران خسارت، مذاکره، گفت و گو و میانجی‌گری تحت لوای مدل عدالت ترمیمی وارد ادبیات حقوق کیفری گردید. فرایند میانجی‌گری قدیمی‌ترین روش اجرای عدالت ترمیمی است که طی آن، بزه‌دیده و بزه‌کار در فضایی که توسط میانجی اداره می‌شود و در شرایطی که افرادی در جامعه‌ی محلی نیز شاهد و ناظر می‌باشند، با یکدیگر به گفت و گو می‌پردازند. این فرایند که مبتنی بر نوعی سیاست کیفری مشارکتی است، در مبانی عرفی و فقهی کشورمان نیز در قالب نهادهای داوری، حکمیت و اخیراً شورای حل اختلاف قابل رویت است. از این رو تبیین و تشریح فرایند میانجی‌گری و بررسی توابع این فرایند ضروری به نظر می‌رسد.