محل انتشار: نسخه الکترونیک شماره 51 ماهنامه مدرسه حقوق

علی طالع زاری – استادیار گروه حقوق – دانشگاه آزاد واحد گرگان

“آن کسی که از دیدگاه یک نفر تروریست محسوب می شود از نظر شخص دیگری یک مبارز راه آزادی است”

این ضرب المثل انگلیسی که آن را مطلع مرقومه خود قرار داده ایم را می توان بزرگترین چالش در راه مبارزه با تروریسم قلمداد کرد و این امر ناشی از تفاوت دیدگاه دول مختلف در باب مفهوم تروریسم می باشد، اگرچه در اسناد مختلف ملی و فراملی از جمله ماده 51 منشور ملل متحد حق دفاع مشروع پیش بینی شده است ولیکن اجرای این حق امری است نوظهور که نقطه عطف آن را باید حادثه 11 سپتامبر دانست که ایالت متحده آمریکا به این بهانه، عملیات نظامی و کشتار غیر نظامی در افغانستان را با همراهی هم پیمانانش در دستور کار قرار داد. صرف نظر از تعلق حق دفاع مشروع به کشور تجاوز دیده، اعمال این حق حاکم به اجرای ضوابطی است که ترک هریک از آن ها عملیات دفاعی را منصرف از نهاد قانونی دفاع مشروع و شامل اعمالی تروریستی و تجاوزکارانه و تهدیدی علیه صلح می نماید.

آنچه امروز رخداد 11 سپتامبر و توسل آمریکا به عملیات نظامی گسترده و لشکرکشی به افغانستان برای جهانیان به همراه داشت، تهدیدی است علیه صلح جهانی و به نظر می رسد عدم وجود رویه واحد فی ما بین کشورهای عضو سازمان ملل در برخورد با تروریسم و عدم مداخله یکنواخت و عادلانه شورای امنیت در منازعات بین المللی و مواضع سیاسی که در سال های اخیر به کرات شاهد آن بوده ایم می تواند به مرور زمان، امنیت و صلح جهانی را دچار مخاطره نموده و باعث شود هر کشوری راسا با اعمال عملیات نظامی تحت عنوان دفاع مشروع از حقوق خود دفاع نموده و خلا ناشی از عدم مداخله نهادهای بین المللی از جمله مجمع عمومی سازمان ملل، دیوان بین المللی کیفری و شورای امنیت را با اقدامات خودسرانه و خلاف قاعده جبران نماید.